
Zaburzenia depresyjne należą do najbardziej rozpowszechnionych kategorii zaburzeń psychicznych. Definiowane są jako grupa chorób charakteryzujących się nadmiernym lub długoterminowym obniżeniem nastroju i utratą zainteresowania zajęciami sprawiającymi uprzednio przyjemność.
OBJAWY
Charakteryzują się głównie obniżeniem nastroju (smutkiem, przygnębieniem, niską samooceną, małą wiarą w swoje możliwości, poczuciem winy, pesymizmem, u części pacjentów myślami samobójczymi), niezdolnością do przeżywania przyjemności (anhedonią), spowolnieniem psychoruchowym, zaburzeniem rytmu dobowego (bezsennością lub nadmierną sennością) lub zmniejszeniem apetytu (rzadziej jego wzmożeniem).
Przyczyn depresji upatruje się we wspólnym oddziaływaniu czynników endogennych (genetycznych, metabolicznych), egzogennych (związanych z obciążeniem chorobami somatycznymi, przyjmowanymi z ich powodu lekami działającymi depresjogennie, uzależnieniem od leków uspokajających/nasennych, alkoholu, narkotyków) oraz psychogennych – trudne wydarzenia życiowe, straty, zmiany.
- Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Eksperci przewidują, że do 2030 roku stanie się także pierwszą najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie. Na świecie choruje na nią aż 350 milionów ludzi, w Polsce – 4 miliony.
- Zaburzenia depresyjne częściej dotykają dziewcząt i kobiet niż chłopców i mężczyzn. Chociaż istnieją znane, skuteczne metody leczenia zaburzeń psychicznych, ponad 75% osób w krajach o niskich i średnich dochodach nie otrzymuje żadnego leczenia.
- Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży tel. 116 111 (24h/7)
- Antydepresyjny Telefon Forum Przeciwko Depresji tel. (22) 594 91 00
- Bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych tel. 116 123
- Telefon zaufania dla osób starszych tel. (22) 635 09 54
- Całodobowa bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży, rodziców i pedagogów tel. 800 080 222
Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu - 17 listopada
CZY WIESZ, ŻE PRZECIĘTNY PALACZ ŻYJE 10 LAT KRÓCEJ NIŻ OSOBA NIEPALĄCA? KAŻDY PAPIEROS KOSZTUJE 11 MINUT ŻYCIA!

4 marca - Światowy Dzień Otyłości.
Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne zgromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie powstające najczęściej w wyniku nadmiernego spożycia produktów wysoko energetycznych. Obecnie zaliczana jest do chorób przewlekłych i cywilizacyjnych.
Nadwaga i otyłość mogą spowodować trudności z koncentracją, brak energii, spadek nastroju, a nawet depresję. To schorzenie dotyka nawet 50% osób cierpiących z powodu otyłości. Najważniejsze, by pamiętać, że otyłość to poważna choroba, której nie można lekceważyć. Nieleczona może prowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet do śmierci. Dlatego od najmłodszych lat należy zadbać o właściwe nawyki żywieniowe i dobrą sprawność fizyczną.
Problem otyłości i nadwagi dotyczy 10 proc. dzieci i młodzieży na świecie. Szacuje się, że do 2025 r. będzie 177 milionów 5 – 17 latków z nadwagą oraz 91 milionów z otyłością.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, w Europie otyłość dotyka przeciętnie jednego na trzech chłopców i jedną na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat. Tak szybkie tępo wiąże się ze wzrostem liczby zachorowań na choroby związane z otyłością. Odnosząc się do tempa wzrostu otyłości przewiduje się, że w 2025 r. ok. 12 milionów dzieci będzie miało nieprawidłową tolerancję glukozy, 4 miliony zachoruje na cukrzycę typu 2, 27 milionów będzie miało nadciśnienie, a u 38 milionów dojdzie do stłuszczenia wątroby lub nagromadzenia tłuszczu w tym organie.
Żywienie – nadmierne spożywanie kalorii w stosunku do potrzeb, ale i nieprawidłowy skład diety (nasycone kwasy tłuszczowe, węglowodany proste), nieodpowiednia liczba posiłków w ciągu dnia (zbyt długie przerwy między posiłkami, niejedzenie śniadań).
Styl życia – zbyt mała aktywność fizyczna, siedzący tryb życia, mała ilość snu.
Czynniki ryzyka otyłości
1. okres prenatalny i okołoporodowy
• mała masa urodzeniowa (hipoteza Barkera – przystosowanie- mniejsze zużywanie energii);
• duży przyrost masy ciała u matki w czasie ciąży, nadwaga lub otyłość przed zajściem w ciążę, duża masa urodzeniowa matki! – przenoszenie otyłości;
• palenie papierosów przez matkę;
• antybiotykoterapia u matki w II lub III trymestrze ciąży;
• cukrzyca ciążowa u matki;
• duża masa urodzeniowa;
• poród przez cięcie cesarskie (nieprawidłowa kolonizacja przewodu pokarmowego przez bakterie).
2. okres niemowlęcy i wczesnego dzieciństwa
• antybiotykoterapia wczesna (pierwsze 2 lata życia – zaburzenie mikrobioty jelitowej);
• niekarmienie piersią (brak protekcyjnego dziania adipokin);
• krótki sen dziecka w okresie niemowlęcym (< 12 godzin);
• szybki przyrost masy ciała (>9 kg w pierwszych 2 latach życia);
3. okres przedszkolny i szkolny
• otyłość rodziców (ryzyko u dziecka 70%) – przenoszenie otyłości;
• mała liczba rodzeństwa (jedynaki);
• wyższy poziom dochodów (Polska); kraje o wysokim poziomie dochodów – niski status socjoekonomiczny, niski poziom wykształcenia;
• niejedzenie śniadań;
• dieta wysokokaloryczna, napoje słodzone;
• rzadkie jedzenie wspólnie z rodzicami;
• mała aktywność fizyczna;
• ekspozycja na reklamy żywności/ słodyczy;
• krótki sen.
4. okres dorosłości
• nadwaga;
• rzucenie palenia;
• nadwaga lub otyłość w dzieciństwie;
• alkohol w nadmiarze;
• tryb życia (dieta, aktywność fizyczna);
• krótki sen
- słodzone napoje oraz posiłki typu fast-food
Do spożywania słodzonych napojów każdego dnia przyznaje się 19 procent badanych. Codzienne wypijanie szklanki słodzonego napoju (330 ml) to dodatkowe spożycie w ciągu roku kilkunastu kilogramów cukru!
- zbyt małą ilość warzyw i owoców w codziennej diecie
W 2014 roku zaledwie 38 proc. badanych europejskich nastolatków jadło codziennie owoce, a 36 proc. warzywa. To właśnie warzywa i owoce stanowią nieocenione źródło witamin i minerałów tak potrzebnych do prawidłowego rozwoju.
- brak aktywności fizycznej
Tylko 15 proc. młodych Europejek jest aktywnych a wśród chłopców odsetek ten sięga 25 proc. Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży spada z wiekiem.
Zgodnie z zaleceniami WHO właściwy poziom aktywności to 60 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego każdego dnia.
- siedzący tryb życia
Młodzi ludzie spędzają około 60 proc. swojego dnia siedząc. Aż ponad 80 procent 15-letnich chłopców i 70 proc. dziewczynek spędza przed ekranem komputera czy tabletu ponad dwie godziny dziennie. Od 2002 roku odsetki te drastycznie poszybowały w górę, co wiąże się m.in. z rozpowszechnieniem internetu i komputerów, jak i ze spadkiem zainteresowania tradycyjną telewizją. Badania dowodzą, że większość młodych ludzi nie wyrasta z problemu otyłości a czterech na pięciu otyłych nastolatków będzie miało problemy z wagą w wieku dorosłym.
wg 4 zasad profesora Bergera (4 x U)
- Urozmaicenie – produkty z każdej z grup piramidy zapewnią pokrycie energetyczne i dostarczą składników odżywczych koniecznych do wzrostu i rozwoju;
- Umiar – spożywanie ww. produktów w zalecanych ilościach, aby nie dostarczać nadmiaru energii;
- Unikanie – tłuszczów zwierzęcych (fast-foody, podroby, twarde margaryny, ciastka), cukru, słodzonych napojów, słodyczy;
- Uregulowanie – posiłki o stałych porach, 4-5/ dobę, przerwy między posiłkami 3-4 godziny.
- ograniczenie białka w diecie niemowląt i dzieci – niemowlęta żywione sztucznie otrzymują ok. 1,5 x więcej białka w diecie niż żywione mlekiem matki, a nadmiar białka zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości. Regulacja Komisji Europejskiej z 2015 r. ogranicza maksymalną zawartość białka w mleku początkowym do 2,5 g /100 kcal;
- ograniczenie cukru w diecie dzieci – regulacja prawna z 2015 r. dotycząca wartości odżywczej posiłków w szkołach i przedszkolach. Według WHO cukry wolne mogą dostarczać maksymalnie dobowo 5% energii z diety = ok. 25 g/ dobę = np. 1 słodzony jogurt! (cukier wolny = cukier stosowany przez producenta żywności + konsumenta + zawarty w naturalnych produktach);
profilaktyka drugorzędowa polega na wczesnej diagnozie i wczesnym leczeniu choroby, aby nie dopuścić do jej zaawansowania
- badania przesiewowe w kierunku nadwagi i otyłości, nadciśnienia
W walce z otyłością warto zwrócić uwagę na to, aby:
- spożywać posiłki w niewielkich objętościowo i mało kalorycznych porcjach, o regularnych porach (4-5 posiłków, co 3-4 godziny);
- śniadanie jeść maksymalnie godzinę po wstaniu, kolację 3-4 godziny przed snem;
- nie przejadać się i nie podjadać między wyznaczonymi porami posiłków;
- ograniczyć spożywanie tłuszczu i cukru w postaci tłustych mięs, pełnotłustych produktów mlecznych i słodyczy;
- zdrowy posiłek był bogaty w warzywa i owoce;
- tłuszcze spożywać w postaci surowej, jako np. dodatek do surówek, dobrym źródłem tłuszczu są oleje roślinne, orzechy, nasiona, pestki, awokado;
- wypijać minimum 1,5 litra płynów dziennie;
- pamiętać o codziennej aktywności fizycznej;
spadek masy ciała powinien być stopniowy i łagodny, gdyż szybka utrata masy ciała może prowadzić do tzw. efektu jojo, czyli powrotu do tej samej lub większej wagi ciała.